Jakie zmiany czekają nas w stawkach opłat drogowych w Europie?
W ciągu najbliższych kilku lat stawki opłat drogowych w Europie ulegną zmianie. W systemach opłat drogowych zaczyna być uwzględniana klasa emisji CO2, która dotychczas była obliczana na podstawie takich współczynników, jak koszty utrzymania infrastruktury lub uczciwa konkurencja na rynku. Zwrócenie się w stronę bardziej zrównoważonej mobilności transportu towarów w Europie wywołało pierwsze zmiany w stawkach opłat drogowych. Wzrost cen szczególnie dotknął pojazdy ciężarowe, a tym samym przewoźników i międzynarodowe firmy transportowe.
Zmiana wysokości europejskich opłat drogowych
Świadomość ekologiczna i dążenie do bardziej zrównoważonej mobilności już teraz wpływają na kształtowanie stawek opłat drogowych. Wraz z nową dyrektywą UE w sprawie eurowiniet na zawsze zmienia się sposób, w jaki użytkownicy dróg są obciążani opłatami za korzystanie z infrastruktury drogowej.
Dlaczego zmieniają się systemy opłat drogowych w Europie?
Wysokość opłat drogowych różni się w zależności od wielu czynników, a każdy kraj ma swój własny system, w związku czym jest to podstawowa kwestia, którą firma transportowa musi wziąć pod uwagę przy przekraczaniu granicy. Zmiany te są zwykle wprowadzane co roku i mogą być uzależnione od pory dnia i być różne dla pojazdów ciężarowych.
Tak jest na przykład w Niemczech czy Austrii – system opłat drogowych w tym pierwszym kraju dotyczy głównie ciężarówek o masie co najmniej 7,5 ton, podczas gdy w Austrii stawki opłat zależą od pory dnia. To właśnie te dwa kraje jako pierwsze ogłosiły i wdrożyły nowe rozwiązania w zakresie opłat drogowych. Faktem jest, że w 2024 r. w ramach opłat drogowych zostanie nałożona dodatkowa opłata dla najbardziej zanieczyszczających pojazdów. Celem zmiany stawek opłat drogowych w Europie jest promowanie korzystania z pojazdów o niskiej lub zerowej emisji lub zasilanych paliwami alternatywnymi, zgodnie z porozumieniem paryskim.
Zmiany w niemieckim i austriackim systemie opłat drogowych
Zmiany stawek opłat w Europie Środkowej, jak wspomniano powyżej, dotyczą już wszystkich autostrad i dróg krajowych w Niemczech, które jako pierwsze zmieniły sposób obliczania stawek w oparciu o emisje. W przypadku opłat drogowych w Niemczech w 2023 r. wprowadzono podwyżkę opłat drogowych, która znacząco wpłynęła na kierowców samochodów ciężarowych. Szacuje się, że każdy pojazd uiszcza dopłatę w wysokości około 200 euro za tonę CO2 emitowanego podczas przejazdu przez Niemcy. W niektórych przypadkach taryfy wzrosły o ponad 30%.
Austria, sąsiedni kraj, niedługo później wprowadziła zmiany w swoim systemie opłat drogowych – od 1 stycznia 2024 r. stawki opłat drogowych uwzględniają takie czynniki, jak przejechany dystans, konfiguracja osi, klasa emisji Euro i emisja CO2. Zmiany te dotyczą w szczególności pojazdy o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 ton poruszające się po autostradach i drogach ekspresowych, tj. ciężarówki, autobusy i ciężkie samochody kempingowe. Przypominamy, że tutaj można znaleźć tabelę stawek opłat drogowych 2024 w Austrii opracowaną przez FROET.
Warto również wspomnieć, że od stycznia 2024 r. na części belgijskich autostrad obowiązują wyższe opłaty za kilometr.
Węgry również zmieniają system opłat drogowych w 2024 r.
Na Węgrzech od stycznia 2024 r. wprowadzono zmiany w systemie opłat drogowych, które wpłynęły także na sektor międzynarodowego transportu towarów w tym kraju.
Nowa węgierska polityka opłat drogowych obejmuje częstotliwość użytkowania, wskaźnik emisji CO2 – w dziewięciu różnych kategoriach – oraz koszty związane z zanieczyszczeniem powietrza i hałasem – w tym przypadku w oparciu o odcinki płatne. Zmiany obejmują również objęcie siecią opłat autostrady M0, wprowadzenie nowej kategorii osi „J5” (pojazdy ciężarowe z 5 lub więcej osiami) oraz opłatę za koszty zewnętrzne związane z zanieczyszczeniem powietrza, hałasem i emisją CO2 spowodowaną ruchem drogowym.
W związku ztym stawki opłat drogowych na Węgrzech wzrosły średnio o około 30%. Ponadto płatności za przejazd nie będą już możliwe w gotówce. W innych krajach Europy Wschodniej, takich jak Polska, stawki opłat drogowych także uległy zmianie, choć nie wzrosły tak bardzo. W tym przypadku wzrost wynosi około 13,2%.
Dania planuje zmiany w systemie opłat drogowych od 2025 r.
Dania również przyłącza się do działań mających na celu bardziej ekologiczny transport i koncentruje się na samochodach ciężarowych powyżej 12 ton. Od stycznia 2025 r. ten kraj skandynawski wprowadzi nową opłatę za przejazd ciężarówek w oparciu o emisję i przejechane kilometry na drogach państwowych i częściach sieci dróg miejskich. W 2027 r. ten sam system ma wejść w życie dla pojazdów o masie 3,5 tony i więcej. Opłata będzie obowiązywać na całej duńskiej sieci dróg publicznych od 1 stycznia 2028 roku.
Duński rząd stawia sobie za cel osiągnięcie redukcji emisji CO2 o 0,3 miliona ton do 2025 roku i 0,4 miliona ton do 2030 roku.
Europejskie opłaty drogowe planowane w Hiszpanii w celu redukcji emisji CO2
Na francuskich autostradach koszty opłat wzrosną średnio o 3% we wszystkich sieciach, a w Belgii, we Flandrii, wprowadzono nową kategorię zero centów za kilometr dla pojazdów bezemisyjnych. Na Półwyspie Iberyjskim również odnotowano wzrost kosztów – stawki opłat drogowych w Hiszpanii zwiększyły się od 5% do 6,65%, podczas gdy w Portugalii zaobserwowano wzrost od 1,90% do 2,1%.
Jeśli chodzi o emisje, warto zauważyć, że system opłat drogowych w Hiszpanii nie podąża tą samą ścieżką, choć spodziewane są zmiany. Hiszpański rząd i Bruksela uzgodniły, że nie wprowadzą opłat drogowych w 2024 r, w zamian za Hiszpania przyjęła na siebie zobowiązanie do poszukiwania innych alternatyw, takich jak zwiększenie kolejowego transportu towarów. Wygląda jednak na to, że środki mające na celu ograniczenie emisji dla transportu ciężarowego w Hiszpanii nie są wystarczające, więc pewnie czekają nas zmiany.
Według źródeł Europa Press, Unia Europejska planuje wprowadzić zmiany do hiszpańskiego systemu obejmujące kary za emisję gazów cieplarnianych przez transport drogowy lub budownictwo mieszkaniowe. Ma to być rozwiązane za pomocą podatku od emisji CO2 wprowadzonego w 2027 roku. Europejska opłata transportowa, która wpłynie na koszty transportu.
Jak opłaty drogowe uzależnione od odległości i emisji CO2 wpływają na sektor transportu ciężarowego?
Zmiana dyrektywy o eurowinietach była procesem złożonym i długotrwałym, a teraz zwraca również uwagę na emisje z transportu w skali globalnej. Zasada „zanieczyszczający płaci” dotyczy opłat drogowych w oparciu o stawkę – systemy opłat drogowych nie bazują już na okresie korzystania, ale na przebytej odległości, co uznaje się za rozwiązanie bardziej sprawiedliwe, wydajniejsze i skuteczniejsze.
Zmiana stawek opłat drogowych w Europie za pomocą takich środków ma na celu zachęcenie firm produkujących samochody ciężarowe do znalezienia lepszych rozwiązań w celu zmniejszenia emisji CO2, a także producentów do opracowania technologii, która najlepiej odpowiada nowym potrzebom sektora. Zasadniczym celem jest przyczynienie się do bardziej zrównoważonego transportu i osiągnięcie celów klimatycznych wyznaczonych przez UE – Europa ma stać się kontynentem neutralnym pod względem emisji CO2 do 2050 r., jak określono w Europejskim Zielonym Ładzie z 2019 r.
